Riċensjoni: Xandara tal-Kelma

L-awtur, P. Pawl Gatt OP

Fil-ktieb, Xandara tal-Kelma: Id-Dumnikani tal-Provinċja San Piju V li mietu bejn 1838 u 2024, l-awtur P. Pawl Gatt OP joffri biċċa xogħol li tmur lil hinn minn sempliċi narrattiva storika. Il-ktieb huwa ġabra bijografika li tagħti ġieħ lill-patrijiet Dumnikani tal-Provinċja Maltija li mietu sa mit-twaqqif tagħha fl-1838. Dak li jagħmel dan il-ktieb partikolarment partikolari huwa l-impenn tiegħu li jikkommemora mhux biss il-patrijiet 'magħrufa' jew 'famużi', iżda wkoll dawk li, fl-umiltà siekta tagħhom, iffurmaw is-sinsla ta' bosta komunitajiet Dumnikani f'Malta.

Fl-introduzzjoni P. Gatt, jirrifletti fuq iż-żmien tiegħu bħala Provinċjal u t-tifkiriet ta' meta ġew mfakkra figuri prominenti bħal P. Anġlu Pirotta u l-Isqof Anġlu Portelli. Madankollu, jinnota b’mod qawwi li l-Provinċja qatt ma kienet magħmula minn dawn l-individwi ċelebri biss. Ħafna patrijiet, kemm saċerdoti kif ukoll fratelli koperaturi, ikkontribwew mingħajr ma qatt irċevew unuri pubbliċi jew li toroq imesmmija għalihom. Hija din l-idea ċentrali tal-ktieb, li jagħti vuċi lil min intesa u jenfasizza d-dinjità tas-servizz mhux ċċelebrat, li tiddistingwi din il-pubblikazzjoni minn sempliċiment lista ta’ ismijiet għal ħarsa profondament spiritwali u umanistika lejn il-ħajja tal-Aħwa.

Il-ktieb huwa strutturat bħala ġabra ta’ bijografiji qosra, miġbura bir-reqqa minn diversi sorsi, inklużi l-Giuliana tal-kunventi (il-Kronaka) u kitbiet ta’ patrijiet oħra bħal P. Mikiel Fsadni OP. P. Il-bijografiji huma jpinġu stampa rikka tal-ħajja fil-Provinċja. Niltaqgħu ma’ Fr Antonin Abela, saċerdot żelanti li qeda bħala viċi kappillan tal-parroċċa u li qatta’ ħafna sigħat fil-konfessjonarju, jassisti lill-morda u lill-moribondi. Il-bijografija ta’ Fr Klement Abela tenfasizza x-xogħol tiegħu bħala kateketista u l-isforzi tiegħu biex iqassam id-devozzjoni lejn San Martin De Porres. Nitgħallmu wkoll dwar il-kuraġġ tal-patrijiet matul it-Tieni Gwerra Dinjija, bħal P. Innoċenz Barbara, li b’kuraġġ kbir kompla jiċċelebra l-Quddiesa fil-fortizza ta’ Sant’Iermu matul l-ħbit mill-ajru. Dawn l-istejjer huma xhieda tal-fidi, ir-reżistenza u s-servizz dedikat. Fl-aħħar nett huwa għandu wkoll ġabra sabiħa ta' ritratti.

Qawwa sinifikanti tal-ktieb hija l-abbiltà tiegħu li juri l-ministeri diversi li wettqu l-patrijiet. Minn missjunarji bħal P. Anġlu Mamo u P. Kostantin Fsadni li qdew fil-Brażil, għal edukaturi bħal P. Ġwann Vinċenz Camilleri li għallem saċerdoti u avukati, il-bijografiji juru l-firxa wiesgħa tal-karizma Dumnikana. Il-ktieb jagħti wkoll ħarsa lejn it-treġija interna tal-Ordni, mis-servizz sempliċi u mhux irreġistrat ta’ fratell koperatur sal-irwoli amministrattivi ta’ pirjol jew provinċjal.

Xandara tal-Kelma huwa aktar minn referenza storika; huwa sors ta’ ispirazzjoni spiritwali. P. Gatt jittama li l-ktieb jispira kemm lill-reliġjużi kif ukoll lil-lajċi, l-istess bħalma l-ħajja ta’ dawn il-patrijiet ispirat lilu. Waqt li jerġa’ jġib dawn il-figuri 'għad-dawl', huwa jistieden lill-qarrejja biex jirriflettu fuq it-tifsira ta’ ħajja ddedikata għas-servizz, kemm jekk fl-għajnejn tal-pubbliku kif ukoll fil-konfini kwieti ta’ kunvent. Huwa xogħol li jfakkarna li l-kobor veru spiss ma jinstabx f’kisbiet kbar, iżda fit-twettiq fidil u umli tad-dmirijiet ta’ kuljum.

Dan il-ktieb jista' jinkiseb għall-prezz ta' €25 mill-Kunventi Dumnikani Maltin, mill-bookshop Kattoliċi ewlenin jew billi tikteb fuq hello@opmalta.org