Il-Brażil
Tagħrif meħud, fil-parti l-kbira tiegħu, minn ktejjeb ta’ P. AnÄ¡lu Mamo OP, Ħa Ngħidilkom Storja..., CKD 1992.
* P. Anġlu Mamo kien missjunarju l-Brażil bejn l-1964 u l-2008
Fil-fatt, P. Gejt Xerri, wara li ħadem bħala missjunarju fl-Indja u, meta għalqet din, fis-Sirja, (qabel kien mar diversi drabi l-AlÄ¡erija jipprietka l-EżerÄ‹izzi tar-Randan lill-Maltin u lit-Taljani), fl-1948 dan mar il-Brażil biex jaħdem mal-patrijiet tal-ProvinÄ‹ja ta’ Bolonja (Italja) fl-Istat ta’ Goias. Ftit snin wara żewÄ¡ patrijiet oħrajn P. Isnard Farrugia u P. Dumink Ebejer (li fl-1977 sar Isqof tad-DjoÄ‹esi Ä¡dida Uniao da Vitoria), marru wkoll il-Brażil. Dawn xtaqu li l-ProvinÄ‹ja jkollha missjoni proprja tagħha.
​
Kien fl-1961 li ntgħażel l-Istat tal-Parana’, fin-Nofsinhar tal-Brażil, biex jitwaqqaf il-Vikarjat San Martin ta’ Lima. Il-patrijiet bdew iservu f’parroÄ‹Ä‹i fqar u bla saÄ‹erdoti bħalma kienu dawk ta’ Borrazopolis u Faxinal fid-DjoÄ‹esi ta’ Londrina. Kienu parroÄ‹Ä‹i kbar ħafna – darbtejn u tliet darbiet ikbar minn Malta – u kienu fqar ħafna, b’diversi komunitajiet imxerrdin mat-territorju kollu. Il-patrijiet indunaw mill-ewwel li ma kienx biżżejjed li tqaddes, tqarar u tamministra s-sagramenti l-oħra. Kien hemm bżonn ukoll li jaħsbu għall-evanÄ¡eliżżazzjoni u għall-edukazzjoni ta’ wlied il-poplu, bil-bini ta’ knejjes, Ä‹entri pastorali u skejjel. Fl-1967, il-patrijiet kellhom iħallu l-parroÄ‹Ä‹a ta’ Borrazopolis, u minflok, daħlu f’parroÄ‹Ä‹a oħra f’Matinhos – post tas-sajd li, fis-sajf, il-popolazzjoni tiegħu kienet tiżdied bil-kbir billi kienu jiÄ¡u nies minn kull parti tal-Istat u mill-Brażil. ParroÄ‹Ä‹i oħrajn li ħadu l-patrijiet maż-żmien kienu dawk fil-bliet ta’ Curitiba, Ponta Grossa u Londrina.
Kienu diversi l-patrijiet Maltin li fuq medda ta’ ħamsin sena ħassew is-sejħa missjunarja u offrew l-aħjar żmien ta’ ħajjithom fil-ħidma f’dan l-ikbar pajjiż Kattoliku tad-dinja. Fil-fatt jgħoddu mat-tletin il-patrijiet u fratelli koperaturi li qattgħu xi żmien minn ħajjithom f’din il-Missjoni. Kien hemm żmien ukoll meta l-preżenza tad-Dumnikani Maltin bdiet tiÄ¡bed lejha żgħażagħ li wrew il-ħajra li jissieħbu magħhom kif fil-fatt għamlu.
​
Imma billi fil-Brażil kienu qed jaħdmu wkoll Dumnikani Brażiljani, fi ProvinÄ‹ja għalihom, kif ukoll Taljani mill-ProvinÄ‹ja ta’ Bolonja, maż-żmien bdiet tinħass il-ħtieÄ¡a, u beda jidher iktar f’waqtu, li d-Dumnikani kollha jingħaqdu fi ProvinÄ‹ja waħda li kellha titwieled mill-entitajiet eżistenti. Fil-fatt fl-1998 twieldet il-ProvinÄ‹ja Bartolome’ de las Casas.
L-aħħar Dumnikani Maltin li baqgħu jaħdmu l-Brażil kienu P. Ä wann Xerri O.P. u l-E.T. Mons Walter D. Ebejer O.P. li t-tnejn mietu u ndifnu hemmhekk bħall-ewwel Dumnikan Malti li qatt kien mar il-Brażil P. Gejt Xerri O.P. P. Ä wann miet vittma tal-Covid-19 nhar il-31 ta’ Mejju 2021 filwaqt li Mons Ebejer miet nhar il-11 ta’ Ä unju 2021 fl-età ta’ 92 sena.